ارزیابی و تحلیل خوداتکایی شهرهای جدید درمنطقه کلانشهری (نمونه موردی شهرجدیدپردیس در منطقه کلانشهری تهران)

شهر جدید با نگاهی که در این پژوهش بدان نگریسته شده، شهری است برنامه ریزی شده برای تمرکز زدایی جمعیتی و اقتصادی کلانشهرها که از لحاظ اشتغال و خدمات خوداتکاست.شهرهای جدید پس از گذشت چند دهه از تاسیس با چالشهای بسیاری مواجه شده اند؛یکی از بارزترین این چالشها وابستگی شهرهای جدید به منطقه کلانشهری و بویژه شهر مادر در تامین شغل و امکانات و خدمات است. بررسی رویکرد ها و نظریه های مختلف پیرامون موضوع نشان می دهد که عدم تعادل کار- مسکن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و کمبود امکانات و خدمات شهری علت اصلی این وابستگی است که به شکل سفرهای روزانه کاری و غیرکاری ساکنان بروز می نماید. لذا از جمله راهکارهای موثر در کاهش این وابستگی ایجاد فرصتهای شغلی متناسب با جمعیت و وجود خدمات کافی در زمینه آموزشی،بهداشتی – درمانی و تفریحی است. براین اساس در این راستا پس از بررسی مبانی نظری و تجارب جهانی به بررسی و تحلیل میزان خوداتکایی شهر جدید پردیس واقع در 35 کیلومتری کلانشهر تهران در چارچوب بازشناسی عملکرد این شهر پرداخته شده است. روش تحقیق پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با حجم نمونه ی 400 خانوار(با استفاده از رابطه کوکران)از میان 13400 خانوار موجود در شهر که به شکل تصادفی انتخاب شده ، به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شده است .توصیف داده ها در وضع موجود با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و جمع آوری پرسشنامه پیرامون سفرهای کاری و غیرکاری موجود وتحلیل شدت و جهت سفرها از طریق نرم افزار پاژک وتحلیل همبستگی و تاثیر متغییرهای مستقل بر وابسته از طریق نرم افزار spss سنجیده شده است.در این پژوهش میزان خوداتکایی شهر پردیس بعنوان متغییر وابسته و الگوی سفرهای کاری و غیر کاری ساکنان بعنوان متغییر مستقل در قالب ارزیابی فرصتهای شغلی و امکانات و خدمات موجود در شهر در نظر گرفته شده است . یافته ها بیانگر آنست که 60.9 درصد از ساکنان به دلیل مشکلات اقتصادی و به قصد دستیابی به مسکن ارزان به این شهر آمده اند و محل کار 77.8 درصد از آنان خارج از شهر پردیس است و 59.5 درصد از مردم شهر ترجیح می دهند مجدداً به تهران باز گردند.همچنین نتایج یافته ها نشان می دهد که فقدان جاذبه های شغلی به میزان 0.60، کمبود امکانان آموزشی به میزان 0.423، کمبودامکانات بهداشتی- درمانی به میزان0.372 از تاثیرگذار ترین عوامل در وابستگی شهر پردیس به شهرهای منطقه کلانشهری هستند و میان افزایش سفرهای کاری با تاثیر0.660 و سفرهای غیرکاری با تاثیر0.350 و کاهش خوداتکایی شهر پردیس رابطه معکوس وجود دارد.